(حمد، 6).
ريشه كلمه «صراط» از « استراتا»ي يوناني گرفته شده است. كه در زبان مدرن اروپايي به «استريت» يعني خيابان، مبدّل شده است؛ و آن هم راهي است كه مطابق اصول مهندسي ساخته شده باشد؛ و بلنديهايش بريده؛ گودالهايش پر شده؛ روي دره‌ها و آبروها پل زده؛ كف راه با سنگ و مصالح مناسب ديگر، زير سازي و كوبيده و سخت شده؛ رويه‌اش با آسفالت و غير آن، تسطيح و هموار و سفت شده؛ حاشيه‌هايش جدول بندي، و احياناً درختكاري و گلكاري شده؛ با خط كشي و پياده رو سازي مسير پياده و سواره مجزا گرديده؛ با نصب ميله‌ها و علايم ديگر، فواصل با مقصد اعلام گرديده؛ و راههاي فرعي و تقاطعها كاملاً مشخص گرديده؛ كنار پرتگاه ها، جان پناه نصب، و اعلام خطر شده؛ و بطور كلّي تمام نكات ايمني در ساختمان آن رعايت گرديده است. اين تعريف صراط است. كه خداوند با اضافه كردن كلمه مستقيم به آن، يك نام مركّب ساخته و دين و قرآن را به اين نام ناميده است.
مي‌باشد. كه شامل تعاريف فنّي مختصّات راه دين است. و طرّاح و مبدع آن خداوند كريم؛ و مهندس مجري و پياده كننده طرح و نقشه، پيامبر گرامي اسلام ـ صلوات الله و سلامه عليه و آله ـ ؛ و مسافران راه، مسلمانان؛ و مقصد، تقرّب به خداوند متعال است.
طّراحي و نقشه و تأمين اعتبار براي اجراي اين نقشه، هيچگونه مشكل و محدوديتي ندارد؛ و لذا طرح راه خود را، روي كوتاه‌ترين فاصله، از مبدأ به مقصد، نقشه كشيده؛ و با تأمين اعتبار كافي، براي اجرا، به پيامبر خود سپرده است؛ و به همين جهت، كلمه راهي است كه مسلمان مؤمن را به سعادت جاويد مي‌رساند؛ و ما وقتي از خداوند در نيايش خود هدايت و استعانت مي‌خواهيم، هدايت به چنين راهيست. كه در بهترين شرايط و كوتاه‌ترين مدّت، ما را به خداوند نزديك مي‌نمايد.
قرآن، به تمام معني، مفهوم واقعي يك بزرگ راه مستقيم است. كه هيچ گونه انحراف و كجي و نقصي در آن وجود ندارد. كسي كه قدم به اين راه بگذارد، ديگر گم شدني نيست. چون هر چند كوره راهها و راههاي مختلف و تقاطعها در نزديكيها و حوالي و در تقاطع با آن وجود دارد، امّا تفاوت آن قدر زياد است، كه كسي گرفتار ترديد نمي‌شود. مگر كسي كه نابينا باشد؛ و تفاوتها را نبيند؛ و يا خود را به كوري بزند؛ و نخواهد ببيند.
دقّت در آيات 1 تا 5 سوره مباركه «يس» توضيح فوق را روشن‌تر مي‌نمايد: پيغمبران هستي - براي بزرگ راه مستقيم دين. - (كه آن هم) پياپي از طرف خداوند عزيز مهربان نازل مي‌شود.» بطوري كه ملاحظه مي‌فرماييد، در اين آيات، تصريح شده نازل شده است. يعني قرآن كريم.
«به هنگام شروع به قرائت قرآن، از شيطان رجيم به خداوند پناه ببر.» ديگر آيه 15 از فهم مطالب قرآن بفريبيم).»
كه اين دو آيه، صراحت دارند كه بزرگ راه راست خداوند، همين قرآن است. كه شيطان بر سر آن كمين گرفته است. لذا بايد هنگام شروع به قرائت آن، از شيطان، به خداوند پناه ببريم.
بزرگ راه كاملاً راست و بدون پيچ و خم و خالي از هر گونه عيب و نقص، همين قرآن كريم است. مي‌توانيم مفاهيم آيات 1 تا 5 سوره «يس» را به شرح زير، قابل لمس‌تر نماييم. اي فرستاده ما، تو با همراه داشتن قرآن كريم، كه طرح و نقشه كامل دين اسلام است، از طرف ما به عنوان پيامبر، و مجري طرح و اجراي نقشه دين، (وضع شريعت)، انتخاب و اعزام به سوي بندگان هستي. تا بزرگ راه مستقيم دين اسلام را بنا كني. (در جريان كاري كه آغاز كرده‌اي) مرتباً و به هنگام، دستور و راهنماييهاي لازم به تو خواهد رسيد. تا اين بزرگ راه، وسيله‌اي مطمين و ايمن باشد. كه بندگان ما بتوانند در كوتاه‌ترين زمان و مكان، خود را با استفاده از آن، به ما نزديك نمايند.
نهفته، اين است كه اين بزرگ راه، از ابتدا تا انتها، در همين دنيا ساخته شده است؛ و در چنين بزرگ راهي، كل‌ّ نيازمنديهاي مسافران آن، مي‌بايد ملحوظ شده باشد؛ و ملحوظ هم شده است. بطوري كه در طي سفر، از لحاظ مادّي و معنوي، هيچ گونه مشكلي براي مسافران پيش نيايد.
ما هم در تعاريفي كه از برخي آيات عرضه خواهيم كرد، به اين هر دو جنبه، بطور يكسان مي‌پردازيم؛ و خلاف آن را ناصواب مي‌دانيم.