«هو الّذي يصوّر في الارحام كيف يشاء لا اله الّا هو العزيز الحكيم»: او كسي است كه شما را در رحم ها هرگونه كه بخواهد شكل مي دهد، معبودي جز او نيست او عزيز و درست كردار است (6 آل عمران).
در زبان و ادبيات حرف ها (مانند: في ـ عن ـ علي و......) عوامل هستند و جملات و كلمات را جهت و معني مي دهند و در فهم مقاصد بسيار موثّرند امّا در قرآن علاوه بر تأثيري كه عوامل بر كلام و مفاهيم آن دارند، مفاهيم كلام هم روي عوامل بسيار مؤثّرند يعني تأثير و تأثّر متقابل است. مگر نه اين است كه كلام خداوند هم بايد با كلام ديگران فرق داشته باشد: «ليس كمثله شي»؟ براي فهم درست معني «يصوّركم في الارحام» بايد بدانيم كه نظر قرآن راجع به ارحام چيست تا معني «يصوّركم في الارحام» بهتر فهميده شود.
ملاحظه مي كنم كه ذيل آيه اوّل سوره نساء فرموده است: «فاتّقوالله الّذي تسائلون به و الارحام انّ الله كان عليكم رقيبا»: خداوندي را به عظمت بشناسيد و او امر او را به ياد داشته باشيد كه هم در مورد (پرستش و اطاعت از) او مورد باز خواست قرار مي گيريد و هم (نسبت به رعايت و دوستي و محبت به خويشاوندان نسبي) ارحام و مسلّم بدايند كه خداوند (در اين مورد) كاملاً مراقب رفتار شما مي باشد.
به طوري كه ملاحظه مي گردد در آيه اوّل سوره نساء رعايت حال ارحام هم رديف اطاعت خداوند مهم شمرده شده است.
در آيه (22 از سوره محمد) () چنين فرموده است: «فهل عسيتم ان تولّيتم ان تفسدوا في الارض و تقطّعوا ارحامكم»؟ پس آيا آرزو داريد اگر به مقامي رسيديد در زمين تباه كاري كنيد و از خويشاوندان نسبي خود ببريد؟
در اين آيه قطع رحم مانند افساد در زمين يعني قاطع ارحام را از مصاديق مفسدان في الارض معرّفي فرموده است و اين به مفهوم آن است كه برقرار نگاه داشتن پيوند خويشاوندي به منزله اصلاح امور عمومي است.
با عنايت به آيات مورد استناد و آيات ديگر، بخصوص آياتي كه در اهميّت حفظ حقوق والدين نازل شده است مي توان گفت:
1 ـ «هو الّذي يصوّركم في الارحام»: يعني خداوند كسي است كه شما را در رحم هاي مادران تان به هرگونه اي كه بخواهد تركيب بندي و صورت و سيرت نگاري مي نمايد. در اين صورت حرف «في» ظرف است.
2 ـ «هو الّذي يصوّركم في الارحام يعني للارحام»: خداوند كسي است كه شما را در رحم هاي مادران تان (يا در نظام آفرينش) براي برقرار داشتن روابط محبت آميز و رحمت آفرين با خويشاوندان نسبي تركيب بندي و شكل مي دهد. كه در اين صورت حرف في براي تعليل و غايت است.
3 ـ چون تركيب بندي و صورت و سيرت نگاري طفل در رحم آغاز مي شود و در خانواده تكميل مي شود بنابراين مي توان گفت كه في به معناي عند و مع هم مي باشد و لذا جمله مذكور اين معني را هم افاده مي كند كه: او كسي است كه شما را نزد يا در ميان افراد خانواده تركيب بندي و تربيت مي فرمايد و شكل و فطرت و عادت و خصوصيّات شما را بين فاميل تكميل مي نمايد.
4 ـ اگر جملة «انتم انفقراء الي الله و الله هو الغني»: شما همه نيازمندانيد پيشگاه خداوند و خداوند بي نياز مطلق است ـ را در نظر بگيريم مادران نيز نيازمندان و از جمله نياز شديد به آوردن فرزند دارند و لذا يكي ديگر از مفاهيم آيه چنين مي شود: خداوند كسي است كه شما را صورت بندي مي نمايد تا نياز مادران به فرزند آوردن اقناع شود؟ در اين صورت نيز حرفي في به معني «ل» خواهد بود.
5 ـ چون حرف في هم براي ظرف است و هم به معني «ل» تعليل و غايت و هم به معني عند و مع جمله «هو الّذي يصوّركم في الارحام»: به اين معني است كه با انتقال يك مقدار صفات موروثي از پدر و يك مقدار از مادر و تحت شرايط جاري و حالات مختلف مادر در مدّت بارداري يك مقدار خصوصيّات شما در رحم شكل مي گيرد «في الارحام» و پس از زائيده شدن تحت شرايط عمومي خانواده و بستگان نزديك «عند الارحام» كيفيّات ظاهري و باطني شما را شكل مي دهيم و آماده تان مي كنيم تا وارد امور زندگي و همكاري با خويشاوندان و ديگران بشويد «الي الارحام».
پس ملاحظه مي شود كه اين فقط عوامل نيستند كه معني خاصّ را بر جمله حمل مي نمايند بلكه مفاهيم عمومي قرآن نيز معاني خاصّي را بر عوامل تحميل مي نمايند و لذا مفاهيم جملات را تعدّد و فزوني مي بخشند؟اين قاعده در بيشتر آيات قرآن تأثير دارد و لذا شارحان و مفسرّان بايد اين نكته را در نظر بگيرند تا شروح كامل تري عرضه نمايند.