«قل هذه سبيلي: ادعوا الي الله علي بصيرة انا و من اتّبعني و سبحان الله و ما انا من المشركين: بگو: اين است راه من: با بينش كافي به سوي خداوند دعوت و هدايت مي كنم و هر كه پيرو من است نيز چنين باشد و خداوند منزه (از تعريف و حدس و گمان است) و من از مشركان نمي باشم (108 يوسف).
آنچنانكه خداوند فرموده است كار توضيح و تفيسر آيات كه در حقيقت دعوت به سوي خداوند است بايد با بصيرت كافي صورت گيرد و هر كه از بصيرت خود اطمينان نداشته باشد حقّ ندارد به چنين مهّمي بپردازد و يا حدّ اقل بايد كار خود را به همان مقدار محدود كند كه از آن اطمينان يافته است و باقي را به اهل فنّ وا گذارد: ـ
«انّ الله يامركم ان تؤدّوا الامانات الي اهلها»: خداوند مؤكدّاً شما را امر مي كند كه امانت ها را به صاحب يا به اهل آن ها بسپاريد.......
و اهليّت داشتن براي هر كاري بصيرت و تخصّص داشتن و صلاحيّت در آن است.
براي اينكه شخص بداند در كار اهليّت دارد يا نه بايد گاه گاهي نتايج و آثار آن عمل خود را مورد ارزيابي و تحقيق قرار دهد و بررسي كند كه مثلاً در امر دعوت به سوي خداوند عملش چه مقدار مؤثّر واقع شده و اگر مؤثّر نبوده و يا تأثير آن اندك بوده است اشكال در كجا است.
ما از ملاحظه وضع عمومي مسلمانان جهان به اين نتيجه مي رسيم كه دعوت و يا تفهيم و تفهّم مطالب قرآن به درستي انجام نشده است و گرنه وضع عمومي مسلمانان بايد بهتر از اين بود كه هست؟
«لقد كان في قصصهم عبرة لاولي الالباب، ما كان حديثا يفتري و لكن تصديق الّذي بين يديه».... حقيقتاً كه در وضعيت و سرنوشت آنها بايد اندرزي و نتيجه گيري براي خردمندان باشد، اين يك داستان جعلي و ساختگي نيست، بلكه يك واقعيّت قابل لمس است كه در برابر ديدگان است ـ «و تفصيل كلّ شيء»: و خود همه چيز را به تفصيل بيان مي كند. «و هدي ورحمة لقوم يؤمنون»: و اين آيات (كه در قرآن است يا در محيط قابل لمس است) راهنما و رحمت بزرگ است براي كساني كه ايمان دارند (111 يوسف)
پس كسي كه مي خواهد به پيروي از پيامبر عزيز امر عظيم و در عين حال پر مسئوليّت دعوت را به عهده بگيرد بايد بصيرت كافي داشته باشد و بتواند آيات خداوند را كه هم در قرآن است و هم در طبيعت و هم در وجود خود اشخاص، خوب و در جاي خود بشناسد و تدبّر كند و به شيوه اي سزاوار بيان نمايد: «و كايّن من آية في السّموات و الارض يمرّون عليها و هم عنها معرضون»:
خود قرآن يك آيت است آياتش هر يك آيتي مستقل هستند هر جمله از يك آيه خود آيتي ديگر است و در كنار جمله قلبي يك آيت و با جمله بعدي يك آيت و در بين دو جمله يك آيت، و در سياق آيات يك آيت و در ظرف سوره آيتي ديگر است و...
همين جملات و آيات وقتي بيان شدند آيات ديگري را به وجود مي آورند كه قابل تعمّق و تدبّر مي شوند و آن آثاري است كه در اجتماع باقي مي گذارند كه نبايد از آن ها غفلت كرد:
«يا ايّها الّذين امنوا اتّقوالله و لتنظر نفس ما قدمت لغد و اتّقوالله انّ الله خبير بما تعلمون»: اي كسانيكه ايمان آورده ايد خداشناس باشيد و بايد هر كس بررسي كند كه نتيجه كارهائي كه انجام مي دهد چه خواهد بود. خدادار باشيد و مسلّم بدانيد كه خداوند از اعمال شما آگاه است (18 حشر) و معلوم است كه اعمال ما يك اثر بر مردم دارند و يك اثر براي خودمان و هر دو جنبه آثار اعمال بايد مورد دقت واقع شود؟