شورايي کردن امور از نظر اساسنامه دين اسلام يعني قرآن کريم
آن چنانکه قبلاً نيز اشاره کرديم آيه 38 از سوره شوري از آيات سورههاي مکّي است که بيانگر اصول اعتقادي ميباشند. اين آيه جز امر ابلاغ و واسطه بودن هيچ گونه تکليفي را بر عهده حضرت رسول الله(*) نميگذارد به گونهاي که گويا آن حضرت فقط مأمور ابلاغ بودهاند: «وَ الَّذِينَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَمْرُهُمْ شُورى بَيْنَهُمْ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ» و کساني که فرمان پروردگارشان را ميپذيرند و نماز را بر پاي ميدارند و کار فيما بين خودشان را شورايي ميکنند و از آنچه روزي آنان کرده ايم انفاق ميکنند (به دين اسلام گرويدهاند و پروردگار خود را کارگزار و متوّکل خود ميدانند آيه ما قبل) با توجه به تصريح و تأکيد خود آيه و آيات قبل و بعد قطعي است که: 1- امر شورايي کردن امور هم رديف پذيرش فرمان خداوند و همانند اقامه نماز يعني واجب عيني است: «وَ الَّذِينَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَمْرُهُمْ شُورى بَيْنَهُمْ» 2- شورايي کردن امور مهمتر از انفاق يعني تأمين هزينههاي ضروري خانوادگي و اجتماعي است: «وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ». 3- چون خداوند شورايي کردن امور را براي نظام دين وضع فرموده است از لوازم پايداري و خيريت دين و ايمان است: «وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقى لِلَّذِينَ آمَنُوا»1. 4-همان پروردگاري که مردم را افريده و دين اسلام را براي نظام هر دو جهاني آنان وضع نموده و عهده دار و کارگزار امور آنان ميباشد خواسته است که امور آنان شورايي باشد: «لِلَّذِينَ آمَنُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ». 5- شورايي عمل کردن مؤمنان شامل تمام امور آنان ميشود: «وَ أَمْرُهُمْ شُورى بَيْنَهُمْ». 6- از توجه به خود جمله و اشارات آيات قبل و بعد يقيين حاصل است که عمل نکردن امور به طريق شورايي دليل نپذيرفتن امر پروردگار: «اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ» و بي ايماني «لِلَّذِينَ آمَنُوا» و انکار کارگزار بودن پروردگار: «وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ» و روي هم رفته ناپايداري دين خير و ابقي... ميشود چون هر امري که اجراي آن ثمراتي دارد عدم اجراي آن نتايج منفي ببار ميآورد. در موارد مذکور ما کلمه امر را به معني شأن يعني حال و کار گرفته ايم در صورتي که مفهوم درجه اول امر فرمان و دستور انجام کار ميباشد (تعاريف المنجد و فرهنگهاي ديگر ذيل ماده امر) در چنين صورتي حق اين است که مفاهيم را نيز رعايت نماييم و لذا بر موضوع شورايي شدن امور بيشتر تأکيد ميشود: پروردگاري که دين اسلام را براي شما وضع فرموده و شما به کارگزار بودن او ايمان داريد: «وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ» به شما امر ميفرمايد که تمام امور خود را بر اساس شورايي بودن قرار دهيد.
|