پديده فرار سرها و سرمايه‌ها که از سال 42 رسماً و علناً آغاز گرديده و رفته رفته تشديد شده است در سنوات اخير در شکل يک معضل بسيار پيچيده ملي توجه مصلحت انديشان و بعضي ارباب جرايد به خصوص روزنامه ايران را به خود جلب کرده به گونه‌اي که از حصار نهادهاي مربوطه خارج و وارد عرصه اجتماع شده است و نهايتاً وزارت علوم, تحقيقات و فن اوري بر عهده گرفته است تا با بهره گيري از زير مجموعه‌هاي خود و ساير نهادهاي ذيربط و فراخوان انديشمندان و محققان براي حلّ اين پديده خسارتبار چاره انديشي نماييد و گزارش محققانه جناب دکتر معين به مجلس چکيده‌اي است از نتيجه تحقيقاتي که از نظر خواهيها و مطالعاتي مفصل به عمل آورده‌اند – هر چند ايراداتي بر آن وارد است که نهايتاً به آن اشاره خواهيم کرد.
تمام علل و عواملي که آقاي دکتر معيين بيان نموده‌اند و يا ساير محققان و انديشمندان بيان مي‌نمايد حق است و مورد تأييد همگان مي‌باشد امّا چون علت العلل آن عوامل شناخته نشده هر گونه پيشنهاد و رهنمودي در جهت اصلاح امر زمينه اجرايي نخواهد داشت و لذا بي فايده خواهد بود.
امروز در نتيجه گيري همگاني شدن و گسترش شگفت انگيز و مستمر وسايط ارتباط جمعي, همگان از پيشرفت علم و صنعت و... و سياست و توسعه انساني, اجتماعي و رفاه و امکانات و هر گونه پيش آمدهايي در جهان, به تاريخ روز آگاه مي‌شوند, تا چه رسد به دانش آموختگان و مغزها و متمکّنان و ثروتمندان که امکانات زيست محيطي خود را با آنچه در جهان مي‌گذرد مقايسه مي‌نمايند که در تصميم گيريهاي مربوط به مهاجرت‌ها و انتقال سرمايه‌ها بسيار موثر مي‌باشد و به خصوص اگر احساس عدم امنيت و آسايش و اطمينان به بهبود اوضاع در اينده نزديک و خشونت و فشارهاي دافعه نيز مزيد بر علّت باشد يقيناً هيچ قدرتي نمي‌تواند در مقابل جريان فرار سران و سرمايه‌ها مانع ايجاد کند و وعده وعيدها نيز که در قيد و بندهاي ديوان سالاري اثر خود را از دست مي‌دهند, باعث جلب اعتماد نشده است و متوسل شدن به نصايح ديني, اخلاقي, ملي, عاطفي و امثال اينها نيز در برابر نيازها و فشارهاي طبيعي فطري و احساس محروميت‌ها کارساز نمي‌باشند – به خصوص که از نظر قرآن کريم عدم مهاجرت در هنگام شدايد يک گناه نابخشودني به حساب آمده است ما نه مي‌توانيم جاذبه کشورهاي مهاجر پذير را خنثي کنيم و نه شناخت و درگير شدن با باندهايي مانند باند استقلال باندي مخفي که به تحريک يکي از کشورهاي غربي براي شناخت نخبگان و تشويق آنان به مهاجرت ايجاد شد و واسطه‌ها و آژانس‌هايي ديگر مفيد فايده‌اي خواهد بود – آنچه در حلّ معضل فرار مغزها و سرمايه‌ها مؤثر است ايجاد جاذبه در خود کشور است که آن هم در شرايط سياست‌هاي تثبيت شده فعلي و فرهنگ ديوان سالاري عملاً ممتنع به نظر مي‌رسد مگر اينکه يک عزم ملّي در تعامل با قانونگزاران و دولت مردان يک تغييرات بنيادي در رأس امور را ضروري تشخيص دهد و زمينه اجرايي آن را مساعد نمايد.